97. rocznica urodzin prof. Stanisława Wierzchosławskiego
Stanisław Wierzchosławski żył w latach 1926-2009, był wybitnym ekonomistą, statystykiem i demografem. Podczas II wojny światowej, mając 16 lat, rozpoczął pracę zawodową jako uczeń w przedsiębiorstwie OSKAR Faulbaum, a następnie pracował w Przedsiębiorstwie Spedycyjno-Przewozowym. W maju 1943 r. wstąpił do Armii Krajowej i pod pseudonimem „Jacek” do stycznia 1945 r. był żołnierzem służby łączności wewnętrznej Komendy Garnizonu w Bydgoszczy. W 1947 r. uzyskał maturę w Liceum Miejskim im. Mikołaja Kopernika w Bydgoszczy. Jesienią 1947 r. Stanisław Wierzchosławski przeniósł się do Poznania i rozpoczął studia na Akademii Handlowej. Po ich skończeniu pracował jako referent w Miejskim Handlu Detalicznym Artykułami Przemysłowymi, a w styczniu 1951 r. został kierownikiem referatu w Prezydium Wojewódzkiej Rady Narodowej. W marcu 1951 r. S. Wierzchosławski rozpoczął pracę w Wyższej Szkole Ekonomicznej w Poznaniu jako asystent w Katedrze Statystyki. Był tuż kierownikiem Pracowni Statystycznej w Instytucie Statystyki i Ekonometrii (1974–1976), wicedyrektorem Instytutu Cybernetyki Ekonomicznej (1976–1991) a jednocześnie (od 1977) kierownikiem Zakładu Statystyki i Demografii i kierownikiem Studium Uzupełniającego Magisterskiego (1972–1977). Był również w latach 1991-1994 kierownikiem Centrum Badań nad Rodziną. Stanisław Wierzchosławski przede wszystkim był badaczem rzeczywistości społeczno-ekonomicznej. Głównym przedmiotem jego początkowych zainteresowań naukowych stały się zagadnienia związane ze statystyką handlu, zwłaszcza z czynnikami wpływającymi na koszty jednostkowe i globalne, zarówno w obrocie detalicznym, jak i w hurtowym. Doktoryzował się w 1962 r. na podstawie rozprawy Efektywność handlu wiejskiego w świetle badań ankietowych, której promotorem był prof. Stanisław Waszak. Odszedł jednak z tej drogi na rzecz demografii, skupił się zwłaszcza na dwóch obszarach. Pierwszy z nich to mikrostruktury ludnościowe w skali ogólnokrajowej. Drugim obszarem badań były przeobrażenia makro- i mikrostruktur demograficznych w ujęciu regionalnym. W ostatnim okresie działalności S. Wierzchosławskiego przedmiotem szczególnego zainteresowania stały się wielkie miasta. Rozległa wiedza teoretyczna i głęboka znajomość rzeczywistości, płynąca z prowadzonych badań empirycznych, sprawiały, że był autentycznym i bardzo cenionym ekspertem w licznych instytucjach, agendach i komisjach o znaczącym wpływie na decyzje w kwestiach polityki społeczno-ekonomicznej. W takim charakterze między innymi współpracował z Głównym Urzędem Statystycznym i Urzędem Statystycznym w Poznaniu, z jednostkami samorządu terytorialnego w województwie wielkopolskim i lubuskim. Był także członkiem Rządowej Rady Ludnościowej oraz przygotowywał ekspertyzy demograficzne. Dużą wagę przywiązywał do współpracy międzynarodowej, utrzymując kontakty z ośrodkami naukowymi w wielu krajach, m. in. Bułgarii, Czechach, Francji, Litwie, Łotwie, Niemczech, Rosji, Słowacji, Ukrainie czy na Węgrzech). Dorobek naukowy S. Wierzchosławskiego to blisko 230 pozycji, a do tego dodać trzeba liczne niepublikowane ekspertyzy, raporty naukowe, opinie i oceny. Był także redaktorem naczelnym Poznańskich Roczników Ekonomicznych, redaktorem działu ekonomicznego w Ruchu Prawniczym, Ekonomicznym i Socjologicznym, sekretarzem redakcji Poznańskich Prac Ekonomicznych PTPN, a także członkiem Komitetu Redakcyjnego Polish Population Review i Naturalnego Planowania Rodziny. Jako nauczyciel akademicki wykształcił rzesze studentów. Prowadził wykłady oraz seminaria w zakresie statystyki i demografii na różnych kierunkach studiów, w ujęciu ogólnym i specjalistycznym. Zwracał uwagę na rzetelność w doborze źródeł informacji i metod ich analizy, uczył i wymagał uzasadnienia wniosków oraz krytycyzmu wobec uzyskanych rezultatów poznawczych. Był znawcą i entuzjastą stosowania metod graficznych w procesie badania statystycznego. Stanisław Wierzchosławski należał do wielu towarzystw naukowych i organizacji społecznych. Był członkiem między innymi : Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Polskiego Towarzystwa Demograficznego, Poznańskiego Oddziału Polskiego Towarzystwa Ekonomicznego, Polskiego Towarzystwa Statystycznego, Komitetu Nauk Demograficznych Polskiej Akademii Nauk, Międzynarodowej Unii Demograficznej i Europejskiego Stowarzyszenia Demograficznego. Z bogatego dorobku naukowego Profesora Stanisława Wierzchosławskiego można skorzystać w Centralnej Bibliotece Statystycznej.
