93. rocznica urodzin prof. Tadeusza Przybysza
Tadeusz Przybysz żył w latach 1929-2007 i od wczesnych lat przejawiał zainteresowanie matematyką. Po skończeniu Liceum Ogólnokształcącym w Zamościu, w klasie o profilu matematyczno-fizycznym, kontynuował naukę na Uniwersytecie Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie. Po jego ukończeniu w 1952 r. podjął dwuletnie studia magisterskie na Uniwersytecie Warszawskim. Dyplom magistra matematyki o specjalności statystyka matematyczna otrzymał w 1954 r., rozpoczął także pracę na Wydziale Rolnym UMCS, a następnie w Wyższej Szkole Rolniczej. Kontynuował też naukę i w 1962 r. otrzymał tytuł inżyniera rolnictwa. To wielokierunkowe wykształcenie umożliwiło Tadeuszowi Przybyszowi podjęcie badań naukowych oraz współpracy z naukowcami z dziedziny szeroko pojętego rolnictwa. Jego badania koncentrowały się na zastosowaniach metod matematycznych i statystycznych w teorii eksperymentów rolniczych, zarówno przy planowaniu doświadczeń, jak i analizie uzyskiwanych wyników, co służyło poprawnemu formułowaniu wniosków. W 1964 r. uzyskał stopień doktora na Wydziale Rolniczym Wyższej Szkoły Rolniczej w Lublinie. W kręgu jego badań znalazły się zagadnienia związane z doświadczeniami płodozmianowymi. Profesor Przybysz był pierwszym naukowcem w Polsce, który zagłębił się w tej problematyce i stał się jednym z nielicznych specjalistów w tej dziedzinie. Tytuł naukowy profesora nadzwyczajnego uzyskał 8 kwietnia 1982 r., a zwyczajnego w roku 1991. W latach 1990–2000 Tadeusz Przybysz zatrudniony był równocześnie na Wydziale Ekonomicznym w Rzeszowie, będącym Filią Akademii Rolniczej w Krakowie i w Wyższej Szkole Zarządzania i Administracji w Zamościu. Do najważniejszych osiągnięć naukowych prof. Przybysza należy zaliczyć: uogólnienie metody Yatesa w problematyce płodozmianowej, wprowadzenie metody analizy i porównania płodozmianów z uwzględnieniem rośliny testowej, sformułowanie kilku modeli dla doświadczeń płodozmianowych, takich jak hierarchicznego, kombinacji klasyfikacji krzyżowej z hierarchiczną oraz modelu wynikającego z połączenia układu z rozszczepionymi jednostkami z układem o blokach niekompletnych. Dla poszczególnych modeli zostały podane: wzory określające estymatory parametrów, właściwa postać analizy wariancji do testowania hipotez, a także wartości oczekiwane odpowiednich średnich kwadratów, co było podstawą do tworzenia testów statystycznych. Istotnym aspektem w tej tematyce jest porównywanie płodozmianów. Zaproponowane przez prof. Przybysza zastosowanie teorii układów o blokach niekompletnych do analizy doświadczeń płodozmianowych pozwoliło poszerzyć teorię analizy przez wyznaczenie wskaźników efektywności układów z powtarzającą się w płodozmianach tą samą rośliną oraz podać warunek spójności układu umożliwiającego wybór właściwego płodozmianu ze względu na estymowalność efektów obiektowych. Profesor Przybysz był również zaangażowany w kształcenie młodej kadry naukowej. Do dorobku naukowego profesora należy zaliczyć 54 pozycje naukowe opublikowane w specjalistycznych czasopismach krajowych i zagranicznych, 26 referatów i komunikatów oraz 4 opracowania książkowe. Był także autorem 24 recenzji projektów badawczych KBN. Wyniki swoich badań prezentował także na licznych zagranicznych i krajowych konferencjach naukowych. Był kierownikiem Zespołu Dydaktycznego przekształconego w Zakład Teorii Eksperymentu i Biometrii w Katedrze Statystyki Matematycznej, a następnie w Instytucie Zastosowań Matematyki. Przez wiele lat był konsultantem naukowym Instytutu Nawożenia i Gleboznawstwa, Państwowego Instytutu Weterynarii w Puławach, Zakładu Ssaków PAN w Białowieży i Instytutu Sadownictwa w Warszawie. Był też członkiem Komisji Zastosowań Matematyki Komitetu Nauk Matematycznych PAN, Komisji Polskiego Towarzystwa Matematycznego ds. Nauczania Matematyki w akademiach rolniczych i ekonomicznych oraz Lubelskiego Towarzystwa Naukowego. Był jednym z założycieli Polskiego Towarzystwa Biometrycznego i członkiem Komitetu Redakcyjnego czasopisma Colloquium Biometricum, wydawanego przez to towarzystwo. Należał do International Biometric Society oraz Bernoulli Society for Mathematical Statistics and Probability. W latach 2003–2007 wchodził w skład Rady Redakcyjnej czasopisma Acta Agrophysica. Był też autorem działu Statystyka matematyczna i doświadczalnictwo oraz wielu haseł wydanego w czterech tomach Słownika agro-bio-technicznego, zawierającego hasła w sześciu językach. Prace prof. Tadeusza Przybysza dostępne są w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.
