147. rocznica urodzin doktora Zygmunta Gargasa
Zygmunt Gargas był polskim historykiem, ekonomistą, statystykiem i profesorem w Akademii Handlowej we Lwowie, żył w latach 1876-1948. W 1896 r. uzyskał na Uniwersytecie Lwowskim stopień doktora nauk prawnych. Dzięki stypendium habilitacyjnemu kształcił się dalej w Berlinie oraz Wiedniu. W celu odbycia studiów nad gospodarczymi stosunkami polsko-amerykańskimi Zygmunt Gargas udał się do Stanów Zjednoczonych. Po powrocie osiedlił się w Wiedniu, gdzie prowadził kancelarię adwokacką, a także działał społecznie i naukowo. Redagował czasopismo Galicyjska Gazeta Kas Oszczędnościowych oraz kierował Galicyjskim Biurem Statystyki Przemysłowej. W styczniu 1913 r. Z. Gargas przeniósł się do Krakowa, gdzie został przedstawicielem krakowskiej filii kanadyjskiej spółki Canadian Pacific Railway Company (CPRC). Spółka była właścicielem transkontynentalnej linii kolejowej, łączącej wschodnie i zachodnie wybrzeże Kanady. Poza działalnością związaną z budową kolei prowadziła również akcję osiedleńczą i zajmowała się organizacją przewozu emigrantów z Europy do Ameryki. Po wybuchu wojny wyjechał do Holandii, osiedlił się w Rotterdamie i podjął współpracę z Nowa Gazetą Rotterdamską, gdzie publikował także szereg swoich artykułów. Założył Polskie Biuro Prasowe, uczestniczył też między innymi w powstaniu towarzystwa emigracyjnego Patria. Oprócz działalności publicystycznej Gargas wygłaszał odczyty na tematy polskie na zaproszenie holenderskich wyższych uczelni oraz stowarzyszeń studenckich. Przełożeni doceniali sumienną pracę Gargasa jako autora tekstów o tematyce polskiej, a także sprawozdawcy, referenta oraz lektora gazet holenderskich. Zainteresowania Z. Gargasa były dość rozległe, od zagadnień prawnych i ekonomicznych po teorię statystyki, statystykę historyczną i rozwój myśli statystycznej. Zajmował się również sprawami wychodźstwa. Opublikował szereg publikacji z tego zakresu, ponadto drukował liczne artykuły w czasopismach między innymi w Gazecie Sadowej Warszawskiej, Ruchu Społecznym i Bibliotece Warszawskiej. W opracowaniu Studiach z zakresu statystyki wydanej w 1901 r. zwrócił uwagę na zagadnienia związane z określeniem przedmiotu statystyki oraz szacowaniem jednostki statystycznej. W kręgu zainteresowań Z. Gargasa były również teoretyczne aspekty gromadzenia danych statystycznych. Omówił je w opracowaniu Obowiązek deklaracji statystycznej. Przedstawił w nim historię zbierania informacji statystycznych od czasów starożytnych do czasów mu współczesnych. Napisał również monografie o życiu i działalności Józefa Kleczyńskiego i Stanisława Staszica. Zygmunt Gargas w literaturze przedmiotu uważany jest za pioniera teorii statystyki w Polsce. Liczne publikacje autorstwa doktora Gargasa dostępne są w zbiorach Centralnej Biblioteki Statystycznej.
