102. rocznica urodzin prof. Wiktora Oktaby
Wiktor Oktaba żył w latach 1920–2009. Był wybitnym profesorem nauk matematycznych o specjalności statystyka matematyczna. W roku akademickim 1938/39 rozpoczął studia matematyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Miał tam okazję wysłuchać wykładów znanych matematyków, m. in. Karola Borsuka. Wybuch II wojny światowej uniemożliwił Wiktorowi Oktabie kontynuację studiów i zmusił do szukania pracy. Pracował jako robotnik i drwal, udzielał też korepetycji. Od 1941 r. rozpoczął pracę w Zarządzie Wodnym Puławy, w czerwcu został przeniesiony do biura Zarządu w Kazimierzu Dolnym, gdzie pracował do końca 1943 r. Informacja o utworzeniu UMCS w Lublinie skłoniła go do podjęcia tam studiów matematycznych. Dyplom ukończenia studiów otrzymał w 1947 r. Będąc jeszcze studentem został zatrudniony na stanowisku młodszego asystenta w Katedrze Matematyki na Wydziale Przyrodniczym UMCS. W 1952 r. w Lublinie powstaje nowa uczelnia – Wyższa Szkoła Rolnicza a w niej Katedra Statystyki Matematycznej. Organizację tej katedry powierzono Wiktorowi Oktabie. Od 1 października 1959 r. do 30 września 1960 r. jako stypendysta Fundacji Rockefellera, przebywał na uniwersytecie stanu Iova w Ames w USA. Po powrocie do kraju piastował stanowisko prodziekana a następnie dziekana Wydziału Rolniczego. W takcie swojej aktywności zawodowej brał udział w licznych konferencjach krajowych i zagranicznych. Aktywna praca naukowa, działalność organizacyjna i dydaktyczna zaowocowały uzyskaniem tytułu naukowego profesora zwyczajnego nauk matematycznych w 1971 r. Profesor był bardzo aktywnie działającym członkiem wielu towarzystw naukowych m.in. International Biometric Society , International Statistical Institut, The Institute of Mathematical Statistics. Był jednym z organizatorów Polskiego Towarzystwa Biometrycznego i członkiem m. in. Polskiego Towarzystwa Matematycznego, Lubelskiego Towarzystwa Naukowego, Komitetu Nauk Matematycznych PAN i Komisji ds. Rozwoju Statystyki Matematycznej w Warszawie. Tę aktywną działalność Profesor łączył w szerokim zakresie z dydaktyką. Prowadził wykłady z matematyki: algebry wyższej, statystyki matematycznej i rachunku prawdopodobieństwa dla studentów uczelni w Lublinie, Puławach i Warszawie. Wykształcił liczną i wartościową kadrę statystyków i matematyków. Dorobek naukowy prof. Oktaby to ponad 200 pozycji. Są to prace drukowane w zagranicznych i krajowych czasopismach naukowych, podręczniki akademickie, wielojęzyczne słowniki ze statystyki, rachunku prawdopodobieństwa, teorii eksperymentu i biometrii, liczne recenzje, biografie oraz dzienniki i wspomnienia. Dzięki prof. Wiktorowi Oktabie do literatury statystycznej został wprowadzony model Zyskinda-Martina oraz macierzowe ujęcie modeli i analizy wariancji z zastosowaniem iloczynów kroneckierowskich macierzy oraz zauważona odpowiedniość między stopniami swobody a sumami kwadratów dla poszczególnych źródeł zmienności (tzw. metoda M). Był redaktorem naczelnym czasopisma PTB Colloquium Biometricum.
Publikacje autorstwa prof. W. Oktoby są dostępne w zbiorach CBS.
