Wystawy warte obejrzenia
Biblia Gutenberga z Pelplina
Do 23 marca b. r. w Galerii Sztuki Średniowiecznej Muzeum Narodowego w Warszawie obejrzeć można egzemplarz Biblii drukowanej w Moguncji przez Johannesa Gutenberga, w latach 1452–1455. To świadectwo, a zarazem symbol przełomu, jaki dokonał się w Europie dzięki zastosowaniu wynalazku ruchomej czcionki. Nowa technika umożliwiła szybszą produkcję książek, a co za tym idzie łatwiejszą wymianę informacji i upowszechniania wiedzy i nowych idei. Dwutomowa Biblia jest pierwszym w Europie wielkim tekstem drukowanym tą metodą. Z kilkudziesięciu zachowanych do dzisiaj woluminów Biblii Gutenberga za najcenniejsze i najciekawsze uznaje się te przechowywane do dziś w Muzeum Diecezjalnym w Pelplinie. O jej wartości przesądza nie tylko fakt, że należy do najwcześniejszych prac mogunckiego drukarza, ale przede wszystkim … drobna usterka. Na jednej z kart pierwszego tomu, na marginesie, odbił się kształt czcionki, która musiała wypaść z mocowania. Losy pelplińskiej Biblii Gutenberga splatały się z burzliwą historią Polski. W obliczu zagrożenia wojennego w 1939 r. księga została wywieziona przez Warszawę, Paryż i Wielką Brytanię do Kanady. Podczas II wojny światowej znajdowała się w skarbcu Bank of Montreal w Ottawie. Do Polski wróciła w 1959 r., nim jednak trafiła do Pelplina, przez kilka dni była eksponowana w Muzeum Narodowym w Warszawie. Uzupełnieniem tego wyjątkowego pokazu są także specjalne obiekty poświęcone średniowiecznej kulturze pisma w postaci malarskich i rzeźbiarskich wyobrażeń ksiąg, osób czytających lub piszących, a także inskrypcji. Podczas pokazu zostaną również zaprezentowane obiekty zazwyczaj niedostępne. Opowieści o skutkach rewolucji wywołanej przez wynalazek Gutenberga i funkcjonowaniu wczesnych druków (do połowy XVI w.) będą przedmiotem esejów umieszczonych na stronie Cyfrowego Muzeum Narodowego w Warszawie - https://cyfrowe.mnw.art.pl/pl/eseje
Czas świętowania
W Państwowym Muzeum Etnograficznym, w przestronnych wnętrzach obejrzeć można niezwykle barwną i piękną wystawę 100 odświętnych ubiorów z terenów Polski i Europy oraz artefaktów związanych z różnymi obrzędami. Strój ludowy, czyli szczególny wyjątkowy ubiór na wszelkiego rodzaju świętowanie, z którym łączą się taniec, muzyka, obrzędy to podstawa ekspozycji. Można podziwiać także biżuterię, krajki i parzenice pokazujące różnorodność polskich i europejskich tradycji. W bocznej sali eksponowane są świąteczne wystroje wnętrz związane także z tradycjami mniejszości religijnych. Uzupełnieniem wystawy są kolekcje cennych obrazów wotywnych, rzeźby ludowej, pisanek, wycinanek, ozdób choinkowych i rekwizytów karnawałowych. Ta bogata i piękna ekspozycja ukazuje tradycję, ale także komentuje współczesność i stawia pytania o rolę stylu ludowego w kulturze masowej. Pokazuje wpływ folkloru na modę, sztukę użytkową i muzykę od lat 30. XX wieku po dzień dzisiejszy. W czwartki wstęp do Muzeum jest bezpłatny.
Wystawa niestała 4 × kolekcja
Od 21 lutego Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie zaprasza na unikalną prezentację dzieł od lat 50 XX wieku do współczesności, zatytułowaną Wystawa niestała 4 × kolekcja. Dokumentuje ona zmiany, jakie zachodziły w sztukach wizualnych w ostatnich siedmiu dekadach zarówno w Polsce, jak i na świecie. Na ekspozycję składa się ponad 150 prac, prezentowanych w ramach czterech sekcji, ale zwiedzający mogą też samodzielnie wybierać ścieżki poznawania prac z kolekcji Muzeum. Pierwsza część wystawy zatytułowana Sztandar. Zaangażowanie, realizm i sztuka polityczna pokazuje dzieła związane z zaangażowaniem politycznym i wiarą w sprawczą rolę sztuki. Prace pochodzą z różnych krajów, okresów i porządków ideologicznych. Tę część wystawy otwiera rzeźba Aliny Szapocznikow Przyjaźń z 1954 r., która stała w holu Pałacu Kultury i Nauki. Nieopodal znajduje się stalowy sztandar autorstwa ukraińskiego artysty Nikity Kadana. Został wykonany z fragmentów karoserii ostrzelanego samochodu, znalezionego w mieście Siewierodonieck. W drugiej części wystawy o tytule Tworzywa sztuczne: ciała, towary, fetysze od zimnej wojny po współczesność znajdują się dzieła wyrażające podejście konsumpcyjne, fascynację popkulturą, reklamą i mediami masowymi. Kolejna sekcja wystawy to Przenicowany świat. Sztuka, duchowość i przyszłe współistnienie. To połączenie wyobraźni artystów z tradycją sztuki ludowej w różnych kontekstach geograficznych i politycznych. „Przenicowywane” określone zostało przez artystów, jako wywracanie na drugą stronę masowo produkowanych przedmiotów (jak czajnik czy wanna), zdzieranie polichromii wytwarzanych fabrycznie mebli. Ten proces artystycznego wyrazu był sposobem zaglądania „w głąb” rzeczywistości, ale również do wnętrza samego twórcy. Ten rozdział kolekcji został zainspirowany twórczością Romana Stańczaka. Ostatnia część wystawy MSN-u zatytułowana jest Realne abstrakcje. Autonomia sztuki wobec katastrof nowoczesności. To pytanie o granice sztuki, jej niezależność, możliwość zachowania autonomii wobec innych systemów wiedzy i doświadczania rzeczywistości oraz umiejętne posługiwanie się przy tworzeniu dzieł językiem abstrakcji. Wystawa określona przez Muzeum mianem „niestała” odnosi się, nie tylko do czasu jej prezentacji – można ją zobaczyć do 5 października 2025 r., ale przede wszystkim z tego powodu, że kanon dzieł sztuki współczesnej jest ruchomy, niestały. Prezentacji dzieł z kolekcji MSN-u towarzyszyć będzie bogaty program wydarzeń m.in. spotkań, warsztatów czy interwencji performatywnych.