9 marca Dzień Statystyki Polskiej
Dla uczczenia wydarzenia z 9 marca 1789 r., kiedy to podczas obrad Sejmu Czteroletniego, hrabia Fryderyk Józef Moszyński uzasadniał przeprowadzenie spisu statystycznego na ziemiach polskich, obchodzony jest Dzień Statystyki Polskiej. W efekcie działań hrabiego, pioniera myśli statystycznej, uchwalono konstytucję o nazwie Lustracja dymów i podanie ludności. Zarządzono przeprowadzenie pierwszego ogólnokrajowego spisu ludności połączonego ze spisem dymów (domów). Fryderyk Józef Moszyński opracował projekt jego organizacji, podstawowe kategorie spisowe oraz wzory tablic. Zaprezentował także wyniki, w odrębnych tabelach pokazujących strukturę społeczną i terytorialny rozkład ludności (z wyłączeniem duchowieństwa i szlachty). Rejestr był anonimowy, zawierał dane o ilości mieszkańców gospodarstwa, ich statusie społecznym i zawodowym. Przeprowadzono go 22 czerwca 1789 r., a 19 kwietnia 1790 r. zapoznano Sejm z wynikami.
2 grudnia 2008 r. Rada Główna Polskiego Towarzystwa Statystycznego wraz z Komitetem Statystyki i Ekonometrii Polskiej Akademii Nauk i Głównym Urzędem Statystycznym ustanowiły dzień 9 marca dorocznym Dniem Statystyki Polskiej. Według uchwały obchody mają na celu promocję i popularyzację statystyki jako nauki i statystyki publicznej oraz powinny być okazją do informowania opinii publicznej o wynikach naukowych badań statystycznych.
Obchody służą ukazaniu roli i znaczenia statystyki w procesie decydowania o rozwoju gospodarczym i społecznym kraju. Polska statystyka publiczna stanowi wsparcie dla parlamentarzystów, rządzących, organów samorządowych, przedsiębiorstw oraz innych podmiotów publicznych i prywatnych. Jest też częścią europejskiego i globalnego systemu statystycznego. Dostarcza aktualnych informacji, przy zachowaniu wysokiej jakości danych. Celem statystyki publicznej jest nie tylko gromadzenie i udostępnianie danych charakteryzujących zjawiska i procesy społeczno-gospodarcze, które zaistniały w przeszłości, ale także dostarczanie informacji służących formułowaniu prognoz. Statystyka towarzyszy nam od dawna i dotyka każdej dziedziny życia.
Centralna Biblioteka Statystyczna gromadzi różne rodzaje dokumentów zawierających bieżące i retrospektywne, polskie i zagraniczne dane statystyczne. Wszystkie materiały udostępniane są w czytelni biblioteki, a także online, dzięki zdigitalizowanemu zasobowi umieszczonemu w Bibliotece Cyfrowej. Dostęp do zasobów biblioteki jest powszechny i bezpłatny. Zachęcamy do zapoznania się z naszymi zbiorami a zainteresowanych historią spisu ludności z 1789 r. szczególnie z dwoma publikacjami:
- Pierwszy spis domów i ludności Rzeczypospolitej Polskiej 1789 r. : wybrane pisma historyczno-demograficzne. Wybór tekstów i oprac. Kazimierz Latuch ; Polskie Towarzystwo Demograficzne. - Warszawa : Polskie Towarzystwo Demograficzne, 2005. - (Biuletyn Informacyjny - Polskie Towarzystwo Demograficzne nr 27/B)
Sygnatura: 155646
- Stanisław Konferowicz: Fryderyk Józef Moszyński : statystyk doby Sejmu Czteroletniego : rozprawa habilitacyjna. - Warszawa : Szkoła Główna Planowania i Statystyki, 1961. - (Zeszyty Naukowe Szkoły Głównej Planowania i Statystyki. Monografie i Opracowania ; 7)
Sygnatura: 73204
