218. rocznica urodzin Felicjana Antoniego Kozłowskiego | Centralna Biblioteka Statystyczna | GUS - Portal Informacyjny

218. rocznica urodzin Felicjana Antoniego Kozłowskiego

  …  tam się więc zaczyna statystyka, gdzie kończy się historia ….


Felicjan Antoni Kozłowski żył w latach 1805-1870, był wybitnym historykiem, filologiem, wykładowcą historii i statystyki oraz pionierem polskiej myśli statystycznej.  W 1824 r. ukończył Szkołę Wojewódzką w Płocku, a następnie rozpoczął pracę jako nauczyciel w szkole w Kaliszu. W latach 1825-1928 studiował na Wydziale Nauk i Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego. Kolejno pracował w Szkole Wojewódzkiej Praktyczno-Pedagogicznej w Warszawie oraz w Gimnazjum Gubernialnym, gdzie nauczał języków klasycznych, historii i statystyki. Jego największe i najbardziej znane opracowanie to wydany w 1838 r. Rys statystyki ogólnej porównawczej pod względem darów przyrodzenia, ludności, przemysłu pierwotnego, rękodzielnego, fabrycznego, handlu i kultury państw Europy. Jest to pierwsza tak obszerna praca polskiego statystyka o przedmiocie i teorii statystyk. W 1858 r. opublikował obszerną monografię Dzieje Mazowsza za panowania książąt. Felicjan Antoni Kozłowski zapisał się w historii nauki polskiej jako między innymi historyk-statystyk. W swoich opracowaniach obok danych statystycznych prezentował poglądy w odniesieniu do teorii statystyki, prezentując je w formie tez oraz powiązań tejże z innymi naukami, między innymi geografią, ekonomią polityczną czy historią. Według niego statystyka powinna służyć działalności państwowej, w szczególności dostarczać, dzięki aktualnym danym, możliwości do przeprowadzenia rzetelnego procesu wnioskowania. Twierdził, że statystyka jest „… niezbędna dla każdego oświeconego człowieka, który chce, aby mu nie był obcy stan własnego kraju i innych ucywilizowanych; który pragnie aby miał jakiekolwiek wyobrażenie o biegu spraw publicznych i tem wszystkiem co ma związek z wewnętrznym i zewnętrznym bytem państwa”.  Jest także autorem pracy O cywilizacji początkowej Grecji (1829) oraz wstępu, zatytułowanego O dziełach i filozofii Platona (1845), a umieszczonego w publikacji zawierającej jego przekład trzech dialogów platońskich z Apologii, Kritona i Fedona.

Felicjan Antoni Kozłowski. Źródło grafiki - Kłosy, T. 13 1871 nr 328 s. 232