Kobiety i statystyka - 8 marca Międzynarodowy Dzień Kobiet
Dzień Kobiet to niewątpliwie ważne święto, przy okazji którego warto przybliżyć niektóre sylwetki kobiet, dla których statystyka i prowadzenie badań statystycznych stały się fundamentem ich pracy. Wiele kobiet na przestrzeni lat swoim dorobkiem udowodniło, że statystyka może mieć także kobiecą twarz. Jeśli ktoś interesował się pielęgniarstwem bądź statystyką to na pewno zetknął się z Florence Nightingale. Była angielską pielęgniarką, działaczką społeczną, publicystką i oczywiście jedną z pierwszych kobiet statystyków. Żyła w latach 1820 – 1910. Lata 1837–1839 spędziła wraz z rodziną w podróży po Europie. Był to wówczas bardzo popularny element kształcenia młodych dam. Odwiedzając różne kraje notowała w swoim dzienniku statystyki dotyczące populacji czy liczby szpitali. W wieku 24 lat zapragnęła zostać pielęgniarką, co spotkało się ze stanowczym sprzeciwem ze strony jej arystokratycznej rodziny. Florence była jednak uparta i w 1845 r. zaczęła odwiedzać szpitale i inne placówki medyczne, gromadząc informacje na ich temat. W 1851 r. zaczęła uczyć się zawodu pielęgniarki w Ewangelickim Zakładzie Diakonijnym, a w 1853 r. przyjęła stanowisko przełożonej w Zakładzie Opieki dla Chorych Dam w Londynie. Podjęła się również szkolenia pielęgniarek, którym zapewniała odpowiednie wykształcenie zawodowe i dbała o ich poziom moralny, co miało przyciągać do zawodu kobiety o nieposzlakowanej reputacji. W czasie wojny krymskiej zorganizowała od podstaw opiekę nad rannymi żołnierzami. Po zakończeniu wojny wróciła do Anglii i została ekspertem Armii Brytyjskiej ds. wojskowej służby pielęgniarskiej. F. Nightingale wypracowała podstawy, na których opiera się współczesny wizerunek pielęgniarki. Jej zasługą jest zdefiniowanie metod i sposobów pielęgnacji chorych i poszkodowanych. W 1860 r. założyła w Londynie przy Szpitalu św. Tomasza pierwszą szkołę pielęgniarstwa. Jest autorką licznych prac dotyczących pielęgniarstwa. W kręgu jej zainteresowań była nauka – zwłaszcza matematyka i analiza statystyczna. Mawiała, że aby zrozumieć myśli Boga, musimy się uczyć statystyki, gdyż jest ona miarą jego zamysłów. Została pierwszą członkinią Królewskiego Towarzystwa Statystycznego. Wykorzystywała metody statystyczne, między innymi do analizy przyczyn zgonów żołnierzy podczas wojny krymskiej. Skupiła się na zbieraniu danych o sytuacji w koszarach, szpitalach czy przytułkach, ich przetwarzaniu i analizowaniu, a następnie wyciąganiu z nich wniosków. Kwestionariusze były dla niej podstawowym narzędziem pracy, a ponadto korzystała także z już istniejących danych. Charakterystyczną cechą wielu jej raportów jest wizualna prezentacja materiału statystycznego, dzięki czemu nawet osoby mniej obeznane z matematyką mogły zrozumieć jej wnioski. Analiza przeprowadzona przez Florence Nightingale na potrzeby rządowego raportu ujawniła poważne problemy w wojskowej służbie zdrowia. Komisja śledcza ds. służby medycznej rozpoczęła publikację jej ustaleń w lutym 1858 roku. Doprowadziło to do wprowadzenia biura statystycznego w ramach War Office, utworzenia instytucji szkoleniowej dla lekarzy wojskowych oraz rewizji przepisów dotyczących szpitali wojskowych.
W naszej historii też nie brakuje wybitnych polek statystyczek. Można do nich zaliczyć m.in. Zofię Daszyńską-Golińską, Emilię Marię Czerniewską, Janinę Jóźwiak czy Ireną E. Kotowską. Również jeśli chodzi o kobiety związane z Centralną Biblioteką Statystyczną, a którym statystyka nie była obca należą Maria Cecylia Czarnowska, Stefania Zdrodowska czy Irena Morsztynkiewiczowa. Obecnie powszechne stało się wykorzystywanie między innymi internetu i portali społecznościowych do popularyzacji statystyki. W taki sposób działa Janina Bąk, polska statystyczka, nauczycielka akademicka i blogerka. Ukończyła ona Uniwersytet Jagielloński oraz University of The West of Scotland. Wykłada w Wyższej Szkole Gospodarki w Bydgoszczy, Wyższej Szkole Humanistycznej we Wrocławiu i Wyższej Szkole Bankowej w Gdańsku. W tej ostatniej wraz z Piotrem Buckim stworzyła autorski kierunek studiów Data Driven Digital Marketing. Marketing Internetowy z wykorzystaniem danych. Przez pięć lat uczyła także statystyki i metodologii badań w Trinity College w Dublinie. Prowadzi również konferencje i szkolenia, podczas których uczy analizy danych biznesowych, a także tego jak mądrze wykorzystywać statystyki dostarczane przez media społecznościowe. Od marca 2021 r. zaczęła prowadzić tematyczny kanał na YouTube pod nazwą Statystycznie rzecz biorąc. Janina Bąk opowiadała o tym, że statystyki i badania naukowe nie kłamią, ale ludzie często kłamią na temat statystyk. W 2020 r. wydała książkę Statystycznie rzecz biorąc, czyli ile trzeba zjeść czekolady, żeby dostać Nobla. Autorka twierdzi, że statystyka to jest takie narzędzie, które pozwala nam opisać i zrozumieć świat. Właśnie dlatego napisała swoją książkę. Nie jest to podręcznik do statystyki. Chciałam napisać książkę popularnonaukową po pierwsze o tym, że statystyka jest wspaniała – bo jest, ja tak uważam! I gdyby mi się jeszcze udało przekonać do tego inne osoby, że to fajne narzędzie do rozumienia świata, byłoby świetnie. I po drugie, w moim założeniu to też był taki toolbox, narzędzie pomagające weryfikować informacje, gazetowe nagłówki, doniesienia „amerykańskich naukowców”.
