5 grudnia Międzynarodowy Dzień Wolontariusza
Według ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie z dnia 24 kwietnia 2003r. (tekst jednolity Dz. U. z 2023 r. poz. 571) wolontariuszem jest ten, kto dobrowolnie i świadomie oraz bez wynagrodzenia angażuje się w pracę na rzecz osób, organizacji pozarządowych, a także rozmaitych instytucji działających w różnych obszarach społecznych. Ustawa reguluje zatem zasady angażowania wolontariuszy, ich prawa i obowiązki oraz przysługujące im świadczenia. Geneza bezpłatnej i dobrowolnej pracy wykonywanej dla innych sięga czasów starożytnych. W kulturze europejskiej istotny wpływ na rozwój tego typu działań wywarło chrześcijaństwo, w tym działalność zakonów. Znaczący rozwój różnych organizacji pomocowych nastąpił natomiast w XVIII, a zwłaszcza XIX w.
Za początek wolontariatu we współczesnym rozumieniu uznaje się jednak działania zapoczątkowane przez szwajcarskiego pacyfistę Pierra Cérésole (1879–1945) i założoną przez niego w 1920 r. międzynarodową organizację Service Civil International. Organizowała ona obozy dla wolontariuszy, którzy odbudowywali europejskie miasta ze zniszczeń wywołanych przez pierwszą wojnę światową, wspierali osoby poszkodowane i promowali pokojową współpracę międzynarodową. U początku swojego istnienia wolontariat nie miał ram instytucjonalnych, z czasem zaistniał w organizacjach kościelnych, samopomocowych, a wreszcie pozarządowych. W stosunku do idei pierwotnych Cérésola, pole działalności wolontariuszy dzisiaj znacznie się rozszerzyło. Międzynarodowy Dzień Wolontariusza to święto ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne Organizacji Narodów Zjednoczonych w 1985 r. między innymi w celu uznania i docenienia wysiłków osób zaangażowanych w działania dla innych oraz pokazania społeczeństwu, jak duży jest ich wkład w rozwój społeczny na poziomie lokalnym, krajowym i międzynarodowym. Jest to również okazja do promowania wolontariatu oraz dzielenia się wiedzą i doświadczeniami. Odbywają się wówczas konferencje, warsztaty, koncerty i inne akcje promujące idee wolontariatu. W roku 1993 r. powstało w Warszawie Centrum Wolontariatu, obecnie istnieje już Sieć Centrów Wolontariatu w całej Polsce. Centrum stara się skupiać wszystkie organizacje i inicjatywy społeczne, które promują bezinteresowną pomoc innym, przygotowują wolontariuszy, organizacje pozarządowe i placówki publiczne chętne do podjęcia współpracy. Głównym obszarem działań Centrów jest ułatwianie nawiązywania kontaktu ochotników z instytucjami i osobami oczekującymi ich pomocy. Więcej informacji można uzyskać na stronie internetowej wolontariat.org.pl . Rodzajów wolontariatu może być wiele: opieka nad zwierzętami, pomoc chorym czy potrzebującym ludziom, opieka nad dziećmi, zaangażowanie w imprezy masowe, zbiórki i akcje publiczne czy działania w ramach organizacji pozarządowych. Wśród jego form warto wymienić również aktywność na rzecz środowiska lokalnego, edukacji, wspierania postaw obywatelskich lub rozwiązań ekologicznych, ochrony praw człowieka czy inicjatyw pokojowych. Pomoc odbywa się poprzez uczestnictwo, pracę fizyczną i umysłową, interwencje, obserwacje czy świadczenie profesjonalnych usług doradczych. Coraz chętniej także firmy decydują się na wolontariat pracowniczy, w ramach którego już współpracująca ze sobą grupa wykorzystuje swoje umiejętności do realizacji niekomercyjnego przedsięwzięcia o dobroczynnym charakterze. Na popularności zyskuje też e-wolontariat, czyli zdalna nieodpłatna praca w sieci, polegająca między innymi: na projektowaniu, administrowaniu, poradnictwie, pisaniu ekspertyz, wniosków czy artykułów, szeroko pojętej promocji (np. działania w social mediach, informowanie o akcji społecznej czy zbiórce charytatywnej online), pomocy w organizowaniu wydarzeń w przestrzeni online (np. warsztatów, webinariów, biegów charytatywnych online).
Światowy Dzień Wolontariatu to inicjatywa, która może pomóc uzmysłowić społeczeństwom, jak wielkie jest znaczenie działań podejmowanych przez wolontariuszy we współczesnym świecie. Dobrowolna i bezpłatna praca na rzecz innych uczy wzajemnego szacunku i empatii. Wolontariuszem może zostać każdy, na dłuższy czas, ale też prowadząc jednorazowe doraźne działania. Pomagać można na różne sposoby np. propagując oddawanie szpiku, zabierając psa ze schroniska na spacery, przygotowując paczkę świąteczną dla potrzebujących. Można umilić czas osobie przebywającej w hospicjum czy opracować hasło do Wikipedii w ramach wolontariatu wirtualnego. Dobrowolna praca jest ogromnym motorem rozwoju, integrowania ludzi i budowania poczucia skuteczności nawet w skali jednostki. Poza tym stanowi dostępną dla każdego formę dobroczynności, ważne, aby się zaangażować. Wszystkim niosącym pomoc wolontariuszom biblioteka składa serdeczne podziękowania.
Na stronach GUS i CBS znajdują się dane statystyczne i publikacje odnoszące się do zagadnień wolontariatu i pomocy społecznej. Zapraszamy do korzystania z baz i publikacji.
